Witamina B12- rola w organizmie, źródło witaminy i skutki niedoboru

Witamina B12 może być znana pod nazwą kobalamina, ponieważ zawiera kobalt i występuje w wielu postaciach, biorąc pod uwagę skład chemiczny. Jest istotna w procesie syntezy DNA (synteza puryny i piramidyny) budowania krwinek czerwonych oraz przy produkcji energii komórkowej.
Jest obecna podczas przemian makroskładników, a zatem białka, węglowodanów i tłuczszy.
Poziom obecności witaminy B12 określa się poprzez badanie surowicy, jednak pojawiły się pewne wątpliwości, czy samo takie badanie należy uznać za pewnik: Ralph Carmel – Mild Transcobalamin I (Haptocorrin) Deficiency and Low Serum Cobalamin Concentrations

Sposób przyswajania przez organizm człowieka

Witamina jest silnie powiązana z białkiem zawartym w pożywieniu, ponieważ jest ono jej głównym źródłem. Witamina zostaje oddzielona od białka w żołądku, na skutek działania kwasu solnego. Następnie zostaje przyłączona do białka R i transportowana do dwunastnicy. Tu białko zostaje usunięte i wolna kobalamina łączy się z czynnikiem Castle’a. Związek zostaje wchłonięty w jelicie krętym. Do tego procesu niezbędny jest wapń. Witamina B12 dostaje się do krwioobiegu po ok. 3-4 godzinach połączona z białkiem transportowym- transkobolaminą.

Ilość wchłanianej witaminy B12 maleje wraz z dawką, z którą jest podawana. Jest to spowodowane ograniczonymi możliwościami wiążącymi transkobolaminy. Warto pamiętać, że wraz z wiekiem przyswajalność B12 rónież zostaje osłabiona.

Ciekawostką jest test Schillinga, który miał określić w jakim stopniu wchłaniana jest witamina. Znakowana B12 była podawana badanemu, a następnie badano mocz, aby ocenić poziom wchłaniania. Obecnie test nie jest już wykorzystywany, lub przeprowadza się go niezwykle rzadko, ponieważ kobalamina znaczona radioaktywnie jest niedostępna.

witamina B12- źródła

Ważnym faktem jest to, że jedynym źródłem jest żywność pochodzenia zwierzęcego. Dzieje się tak dlatego, ponieważ kobalamina jest syntezowana przez niektóre bakterie w przewodzie pokarmowym zwierząt i wchłaniana przez ich organizm. Źródłami, które zawierają dużo tej witaminy, to np.:

Jak wykazały badania, kobalamina jest szybciej przyswajana, kiedy jej źródłem jest drób lub wołowina, niż np. jaja.

Nie istnieją źródla pochodzenia roślinnego. Oczywiście znajdzie się i w tym przypadku wyjątek i jest nim tempeh. Znany dla indonezyjskiej kuchni. Powstaje poprzez fermentowanie nasion soi. Zawiera witaminę B12 jednak jej wchłanialność może być niska. Niemniej jednak tempeh stanowi pewne źródło dla wegetarian. Amerykański Instytut Medycyny (http://www.nasonline.org/) zaleca, aby osoby, powyżej 51 lat suplementowały ilość spożytej witaminy, ze względu na fakt, że wraz z wiekiem rośnie ryzyko występowania zapalenia błony śluzowej żołądka.
Osoby w podeszłym wieku mogą w olgóle nie przyswajać B12 ze względu na zmiany w kwiasie żółądkowym. W takim przypadku kobalamina nie jest rozszczepiana od białka. Rozwiązaniem jest syplementacja syntetyczną witaminą.

Skutki niedoboru witaminy B12

Przyjmuje się, że 50% dostarczonej w pożywieniu witaminy B12 jest przyswajane przez organizm człowieka. Przy czym zalecane spożycie przez człowieka jest stałe i nie zmienia się wraz z wiekiem. Zmienia się natomiast wchłanialność- maleje wraz z wiekiem. Przyczynami niskiego wchłaniania mogą być też choroby, zapalenia jelita, lub rzadsze wady genetyczne.

Do najbardziej znanych skutków niedoboru B12 należy:

Należy mieć na uwadze, że osoby, które prowadzą dietę wegańska, są narażone na niedobory witaminy B12.

Skutki przedawkowania B12

Wraz ze zwiększeniem ilości produktów bogatych w kobalaminę rośnie ilość przyjmowanej metioniny. Jest ona aminokwasem egzogennym- nie jest wytwarzana przez organizm, a tym samym musi być mu dostarczona. Metionina bierze udział w regulowaniu procesów materii. Im więcej jej dostarczamy, tym więcej pojawia się homocysteiny, a tym samym niesie to za sobą ryzyko powstawania chorób jak miażdżyca i inne sercowo-naczyniowe.

Natalia Skarżyńska